Strategische planning is voor de meeste ondernemers een vaag woord dat in vele gevallen als bijzaak wordt gezien. Een onderneming staat namelijk nooit stil en de focus op de dagdagelijkse operationele gang van zaken krijgt dikwijls voorrang.

Strategische planning helpt je om stil te staan bij de toekomst van de onderneming. Dit is noodzakelijk voor elk bedrijf, in elke sector, in elke fase van de ontwikkeling en op elk niveau. Strategie is een beleidsinstrument waarmee je de koers van een organisatie kan plannen op lange termijn en waar je op kan steunen in geval van besluitvormingen. Maar wat houdt het precies in? Waarom is strategische planning noodzakelijk? En wat als je het niet (correct) doet? Ontdek het hier!  

Wat is strategische planning?

Strategische planning is het bewust formuleren van een strategie binnen een onderneming. Een strategisch plan vereist een multidimensionale aanpak met een gedetailleerd actieplan waarin de strategieën voor het bedrijf worden geschetst om o.a. de markt te betreden, te groeien, om te gaan met tegenslagen, … . Het is een uitgebreid voorbereidingsproces: strategische planning vormt een leidraad op lange termijn (5-10 jaar) en is het centrale uitgangspunt voor beslissingen die op kortere termijn genomen worden. De financiële effecten van strategische beslissingen worden gerapporteerd in een begroting.

Wat bevat een strategisch plan?

Het strategisch plan is opgebouwd uit volgende elementen:

• Formulering en implementatie van bedrijfsstrategieën en evaluatie van de resultaten. 

• Integraties van verschillende afdelingen en onderverdelingen om een naadloze workflow te realiseren. 

• Formuleren en implementeren van de bedrijfswaarden. 

• Gedocumenteerde richtlijnen en (een) actieplan(nen). 

• Toekomstige doelen, scenario's en uitbreidingsmogelijkheden. 

• Richtlijnen voor fusies, exit-strategieën en de verkoop van activa. 

Een uitgebreide strategische planning moet een antwoord geven op de vragen ‘wie’, ‘wat’, ‘waar’, ‘waarom’, ‘wanneer’ en ‘hoe’ van een onderneming aan alle potentiële belanghebbenden.

Voordelen van strategische planning

1. Duidelijkheid

Duidelijkheid is hét belangrijkste doel van een strategisch plan. Onderzoeken tonen namelijk aan dat het proces van strategische planning een invloedrijke bijdrage levert aan het verbeteren van de algehele prestaties van een bedrijf. Bij het opmaken van het plan betrek je het hele bedrijf, waardoor je er ook meteen voor zorgt dat alle neuzen in dezelfde richting wijzen. 

Geen enkel bedrijf kan langdurig winstgevend blijven zonder het hebben van een strategisch plan en simpelweg te hopen op succes. Als bedrijfsleider ben je dan een stuurloos schip aan het besturen. Een strategisch plan werkt als een roadmap waarin duidelijk wordt aangegeven welke route de onderneming de komende jaren moet volgen. 

2. Focus

Een strategisch plan verscherpt de focus op doelen en de acties / middelen om deze doelen te behalen. Het is daarnaast ook een middel om medewerkers te informeren over de toekomstdoelstellingen en bepaalde beleidskeuzes te verantwoorden. Een strategisch plan maakt bedrijfsdoelen en doelstellingen specifiek, reëel, begrijpelijk en haalbaar. Het helpt medewerkers ook om de relatie tussen hun prestaties en het succes van het bedrijf beter te begrijpen.

3. Risicobewust 

Een andere reden voor ondernemers om van strategische planning een prioriteit te maken, is het vermijden van of anticiperen op potentiële risico's. Vooral in tijden van economische onzekerheid biedt een strategisch plan een stok achter de deur. Zo is het bedrijf beter bewust van de sterke en zwakke punten, de kansen en bedreigingen, de positie in de markt,... . Op deze manier is een bedrijf beter gewapend om beslissingen te nemen en dus risico's te minimaliseren. Bovendien kan het bedrijf beter vergeleken worden met concurrenten. Concurrentievoordeel kan wel eens behaald worden zonder strategische planning, maar als het bedrijf een duurzaam concurrentievoordeel wil behalen, is strategisch plannen onmisbaar.

4. Doel 

Strategische planning is niet alleen gunstig voor de directie en het management, het geeft iedereen in het bedrijf een doel. Het helpt om synergie te bereiken tussen verschillende afdelingen van de organisatie. Strategische planning is een handig hulpmiddel om de samenwerking tussen de managers van verschillende afdelingen te vereenvoudigen. Dankzij een heldere missie en duidelijke doelstellingen om naar toe te werken, zullen de medewerkers weten dat hun inspanningen ergens toe leiden en zullen ze gemotiveerd zijn om hun werk te doen. Dit zal op zijn beurt de toewijding onder alle medewerkers vergroten, aangezien zij een verantwoordelijkheidsgevoel bekomen gebaseerd op de resultaten van hun inspanningen.

5. Minder weerstand

Eén van de belangrijkste doelen van strategische planning is om de hele organisatie te informeren over de plannen van het bedrijf, strategische veranderingen en de bijbehorende implicaties. Het geeft ook aan hoe de nieuwe veranderingen moeten worden uitgevoerd. Door dit op verschillende niveaus te beschrijven, zou de weerstand tegen verandering afnemen omdat leidinggevenden en managers minder onzeker zouden zijn over de toekomst.

Strategisch planningsproces: stap voor stap 

Een strategische planning volgt een logisch stappenplan. Allereerst moeten de visie, missie, de waarden en de normen verduidelijkt worden. De omgevingsanalyse en de SWOT-analyse moeten vervolgens opgemaakt worden. Daarna kan het planningsproces beginnen.  

1. Doelstellingen formuleren

Doelstellingen moeten steeds de missie en de visie van de onderneming uitdragen: ze vormen de brug tussen de missie en de visie enerzijds en de werkelijkheid anderzijds. Doelen kan je best SMART formuleren:

• Specifiek: is de doelstelling eenduidig?

• Meetbaar: onder welke (meetbare/observeerbare) voorwaarden of vorm is het doel bereikt?

• Acceptabel: zijn de doelen aanvaardbaar voor de draagkracht en draaglast van werknemers en/of het management?

• Realistisch: is het doel haalbaar?

• Tijdsgebonden: wanneer (in de tijd) moet het doel bereikt zijn?

Verzeker je ervan dat je doelstellingen concreet en afgebakend zijn. Zorg er ook voor dat je voldoende draagvlak creëert en dat je doelstellingen motiverend werken. Leg daarom de lat niet te hoog. 

2. Plannen van de strategie & formulering

Een strategisch planningssysteem heeft twee hoofdfuncties: 

• Het ontwikkelen van een geïntegreerd, gecoördineerd  en consistent actieplan dat je wapent voor de toekomst. 

• Het vergemakkelijken van de organisatorische verandering. Het ontwerp van het plan moet stappen omvatten om ervoor te zorgen dat de inspanning zijn adaptieve missie vervult. 

3. Implementatie

De uitvoering en monitoring van het strategisch plan is even fundamenteel als de voorbereiding ervan. Een veelvoorkomende valkuil bij strategisch plannen is het opmaken van het strategiedocument, om deze dan in een schuif te duwen. Als men niet op regelmatige basis de dagelijkse operationele gang van zaken aftoetst met het gewenste doel, dan is er een verhoogde kans dat dit niet bereikt zal worden. Werknemers moeten zich bewust zijn van de praktische stapsgewijze acties die de organisatiedoelen vooruithelpen. Plan dus momenten in de toekomst in waarbij je met je werknemers het plan aftoetst met de huidige gang van zaken. 

4. Evaluatie

Het is noodzakelijk om op regelmatige basis vergaderingen in te plannen met alle betrokken teams om de continuïteit van het strategisch plan te garanderen. Zo kan de vooruitgang besproken worden, kan er een analyse van de nieuwe cijfers gemaakt worden en kan er eventueel bijgestuurd worden waar nodig. Op die manier begrijpt iedereen hoe zijn of haar bijdrage voor het hele bedrijf zal uitpakken en kunnen er duidelijke antwoorden geformuleerd worden op kritische vragen. Zo blijft iedereen op het goede spoor. 

5. Herziening en herimplementatie

Vanwege de continue veranderende externe en interne factoren moeten managers de oorspronkelijke doelstellingen aftoetsen met de veranderende omstandigheden. Er kunnen namelijk steeds nieuwe sterke en zwakke punten bijkomen, alsook kansen en bedreigingen ontstaan. Als nieuwe omstandigheden de organisatie raken, moet het management zo snel mogelijk corrigerende maatregelen nemen. Het strategisch plan moet daarom geen statisch document zijn, maar de basis vormen van een dynamische aanpak. 

Conclusie

Bedrijven gebruiken strategische planning om effectieve doelstellingen en besluiten te formuleren. Focussen op de langetermijnstrategie van het bedrijf is essentieel om de toekomst van de sector mee te bepalen. Strategische planning helpt daarnaast de organisatie en medewerkers om de huidige status van het bedrijf in de markt te begrijpen. Ze helpt de productiviteit van ieders werk af te stemmen op de doelen van de onderneming waardoor de onderneming in een betere positie verkeert om te schakelen in geval van dreigende problemen. De opmaak en opvolging van een strategisch plan kan een aanzienlijke hoeveelheid tijd, moeite en middelen vergen, maar de voordelen zijn niet te overzien. Een doordacht strategisch plan bevordert op een efficiënte manier de bedrijfsgroei, het behalen van doelen en de tevredenheid van de medewerkers.

Wil je graag meer informatie over het belang van een virtuele CFO voor jouw onderneming? Wens je een virtueel finance-team om je te ondersteunen bij de opmaak en de opvolging van het strategisch plan? Een succesvolle samenwerking begint met een goed gesprek. Ontdek het dienstenpakket van A2Z en leg nu jouw gratis en vrijblijvend gesprek van 30 minuten vast, rechtstreeks in onze agenda.

Boek nu jouw vrijblijvend gesprek van 30 minuten